Plagiaat
Er is sprake van plagiaat als iemand het intellectuele eigendom van een ander kopieert of overneemt en het claimt als eigen werk. Behalve bij geschreven werk en afbeeldingen komt het ook voor in de muziek, kunst en wetenschap. Soms betreft het een exacte kopie van informatie, bijvoorbeeld in de vorm van een citaat of hele stukken identieke tekst, maar het kan ook gaan om ideeën, concepten of verhaallijnen die van andere bronnen zijn overgenomen.
Citeren en parafraseren van informatie
In teksten met plagiaat gaat het in de meeste gevallen om citeren; hierbij wordt de tekst of inhoud van de bron exact woordelijk overgenomen, zonder bronvermelding of toestemming van de auteur. Bij parafraseren wordt de strekking van de originele brontekst gereproduceerd en in eigen woorden beschreven. Ook hierbij moet worden verwezen naar de originele tekst. Anders is er toch sprake van overname van andermans werk.
Schending van auteursrecht voorkomen
Plagiaat betreft een inbreuk op het auteursrecht dat persoonlijke intellectuele creaties beschermt. Vaak is er dan ook geen toestemming gegeven voor gebruik van het werk door de oorspronkelijke maker en wordt deze niet erkend of genoemd. Vooral binnen kunstzinnige, muzikale en wetenschappelijke uitingen steekt plagiaat nog al eens de kop op. Bijvoorbeeld bij het overnemen of (commercieel) hergebruiken van andermans foto’s, het resamplen van popsongs en het toe-eigenen van wetenschappelijke ideeën en conclusies uit eerder verschenen publicaties.
Duur van het auteursrecht
Alleen de maker van een muziekstuk, film, foto, schilderij, tekst, studie of andere creatie mag het betreffende werk openbaar maken of vermenigvuldigen. Op vrijwel alle artistieke en wetenschappelijke werken rust dus auteursrecht, behalve als het vrijgegeven is in het publieke domein. Dat gebeurt bijvoorbeeld automatisch 70 jaar na overlijden van de maker, kunstenaar of schrijver. Tot dan beschermt het auteursrecht iedere vorm van publicatie of herplaatsing. Wordt dit geschonden, dan kan dat juridische gevolgen hebben voor degene die plagiaat pleegt.
Toe-eigenen van wetenschappelijk intellectueel eigendom
Vooral binnen de wetenschap brengt de constatering van plagiaat altijd veel ophef teweeg. Dit is bij uitstek de sector waar het draait om unieke onderzoeken en dito publicaties. Komt kopieerwerk aan het licht, dan trekt dat de betrouwbaarheid van studies publiekelijk in twijfel. Daarom kan het een zeer nadelige impact hebben op betrokken onderwijswetenschappelijke instituten. De sancties zijn dan ook streng; meestal wordt direct de arbeidsrelatie met de kopieerder verbroken of de auteur treedt zelf terug.
Bronnen met Creative Commons licenties
Het kan ook zijn dat er op bronnen een Creative Commons licentie ligt. Het werk mag dan onder bepaalde voorwaarden worden hergebruikt, met of zonder bronvermelding. De eigenaar van het werk (kunstenaar, schrijver of beheerder van een archief) bepaalt dan zelf het licentietype. Creative Commons bestaat uit zes licenties. Meer informatie daarover is te vinden op creativecommons.nl. Voorbeelden van mogelijke rechten zijn:
- ‘Kopiëren en distributie van het werk is toegestaan met naamsvermelding van de auteur.’
- ‘Gebruik zonder bronvermelding is voor niet-commerciële toepassingen toegestaan.’
- ‘Het werk mag rechtenvrij worden gebruikt voor commerciële en niet-commerciële doeleinden.’
Brongebruik aan de universiteit
Ook in het hoger onderwijs wordt scherp gelet op het overnemen van informatie. Studenten raadplegen voor hun scripties en onderzoeken talrijke bronnen en onderzoeken waaruit ze veelvuldig citeren of parafraseren. Dat mag wel, maar uitsluitend met bronvermelding. En dat zien sommige studenten nog wel eens over het hoofd.
Hogescholen en universiteiten beschikken tegenwoordig dan ook over uitgebreide plagiaatscanners om ingeleverde werkstukken op originaliteit te controleren. Om plagiaat te voorkomen wordt er ook veel aandacht geschonken aan preventie; zo beschikken alle instellingen over een duidelijke definitie over wat ze als plagiaat beschouwen, welke sancties daarop liggen en hoe studenten op de juiste wijze naar externe bronnen kunnen verwijzen of passages kunnen citeren.
Plagiaat bij webcontent
Ook bij het schrijven van webcontent ligt de kans op plagiaat op de loer. Zo wordt er voor het verzamelen van inhoudelijke informatie vaak uit andere internetbronnen geput. Ook bij het aanbieden van dezelfde producten of diensten via verschillende webwinkels worden voor het gemak vaak productbeschrijvingen een op een overgenomen of slechts minimaal bewerkt. Toch is het juist voor deze teksten belangrijk om ze uniek te maken en in een eigen stijl te gieten.
Niet alleen verhoogt een unieke tekst de betrouwbaarheid van webcontent, het levert ook een hogere indexering binnen de zoekmachines op. De constatering van zogenaamde ‘duplicate content’ wordt door de webcrawlers, zoals die van Google, bestraft met een lagere score binnen de zoekresultaten. Komt er veelvuldig dubbele content op een pagina of website voor, dan zal Google deze na verloop van tijd helemaal overslaan in de indexeringen.
Plagiaatcheck voor controle op unieke teksten
Het gebruik van een goede plagiaatscanner biedt uitkomst bij het samenstellen van unieke webcontent. Deze vergelijkt de nieuw geschreven tekst in een paar seconden met miljoenen op het internet gepubliceerde teksten en haalt eventuele dubbele passages naar voren. Deze scanners zijn vaak gratis, zoals Copyscape, en er zijn ook premium versies aan te schaffen die alerts geven als eigen content in gekopieerde vorm op het internet wordt ontdekt.
Plagiaat voorkomen
Check altijd de bron die je gebruikt. Het kan zijn dat deze ook weer is gebaseerd op andere content. Probeer dan altijd de originele bron of tekst te achterhalen. Tips om plagiaat te voorkomen bij het schrijven en ontwikkelen van content:
- Raadpleeg meerdere bronnen.
- Vergelijk ze, combineer ze en maak een eigen interpretatie.
- Achterhaal en identificeer directe, maar ook indirecte citaten en benoem de bronnen.
- Gebruik je eigen stijl in woordgebruik en toon.
Plagiaat ontdekt op een andere site?
Ontdekken auteurs of webbeheerders eigen content die in exacte vorm is overgenomen op een andere website, dan kunnen ze de betreffende site-eigenaar wijzen op het auteursrecht dat op de tekst van toepassing is. Meestal wordt gelijk verzocht de tekst te verwijderen of een link te plaatsen naar de eigen pagina. Deze verwijzing kan er op verschillende manieren uitzien, bijvoorbeeld:
- Alleen een link naar de webpagina met de brontekst.
- Een vermelding van de auteur en de titel van de brontekst plus een link daarnaartoe.
Toezicht op plagiaat bij Textbroker
Textbroker beschikt over een uitgebreide plagiaatcheck voor de controle van alle teksten die auteurs in opdracht schrijven. Daartoe worden drie verschillende plagiaatcontroles ingezet. Content die overeenkomt met reeds op het internet gepubliceerd werk wordt vervolgens teruggezonden naar de auteur met het verzoek de tekst te herzien. Op die manier zijn opdrachtgevers verzekerd van unieke teksten die geen kopie zijn van andermans werk.
Bepaalde zinnen of zinsdelen komen echter al zo vaak op het internet voor dat parafraseren niet meer mogelijk is. Denk maar aan het gebruik van call-to-actions, zoals ‘neem telefonisch contact op met ons als u nog vragen heeft’. Een dergelijke combinatie van woorden is niet altijd te voorkomen en ziet Textbroker daarom niet als een vorm van fraude. Uiteraard laat Textbroker niet toe dat meerdere zinnen met één bron overeenkomen.
Conclusie
Auteurs moeten bij het schrijven en samenstellen van webcontent altijd alert zijn op plagiaat, vooral bij citeren en parafraseren. Door bronnen te vergelijken, zelf conclusies te trekken en een eigen stijl te gebruiken in woordkeus en zinsamenstelling wordt het risico tot een minimum beperkt. Is een citaat of parafrase onvermijdelijk, dan moet dat altijd gepaard gaan met een goede bronvermelding of toestemming van de oorspronkelijke schrijver.
Ook als een auteur citeert uit eigen werk of zijn of haar teksten opnieuw gebruikt, wordt dat beschouwd als plagiaat, ofwel fraude. Het is dus aan te bevelen om iedere tekst zelf al eens te controleren via een goede plagiaatcheck. Auteurs bij Textbroker worden ook aangeraden dit te doen, alvorens een tekst in te dienen. Dat scheelt namelijk veel aanpassingen achteraf.