Ebooks
ebook: korte beschrijving
Een elektronisch boek – ofwel ebook – is een boeklange publicatie die aan lezers in digitale vorm wordt gedistribueerd. Terwijl ze vooral worden ontworpen om op een e-reader te worden gelezen – zoals de Kindle en Kobo – zijn eboeken ook te lezen op moderne desktops, laptops, tablets en smartphones, mits de juiste software of app is geïnstalleerd.
Het overgrote merendeel van eboeken wordt online gedistribueerd via e-commerce systemen of ze worden gratis aangeboden door uitgeverijen op hun eigen websites. Ook worden eboeken soms aangeboden in bibliotheken of boekwinkels. Veel ebooks zijn de digitale versie van geprinte boeken, maar er bestaan ook eboeken zonder traditionele printversie. Veel auteurs kiezen ook voor self-publishing omdat de kosten laag liggen en de distributie vlot verloopt.
ebook: de details
De geschiedenis van eboeken loopt al terug tot de jaren ’40, toen de eerste e-readers werden uitgevonden. Het eerste ebook ooit dat op internet te krijgen was betrof de US Declaration of Independence, die in 1971 in digitale vorm door Michael S. Hart het leven kreeg. Hart creëerde ook Project Gutenberg: een digitale bibliotheek die voornamelijk bestaat uit geconverteerde titels in het openbare domein. In 1996 had Project Gutenberg al 1000 Engelstalige boeken beschikbaar.
Het concept zoals we het vandaag de dag kennen werd echter pas populair aan het eind van de 90er jaren. Tijdens dit decennium introduceerde Adobe zijn PDF format, snel opgevolgd door het Open eBook OPF format. Dit laatste leidde uiteindelijk naar het EPUB format, tegenwoordig het meest ondersteunde format. Rond de late jaren ’90 en vroege jaren ’00 waren ebooks al te krijgen bij vele online aanbieders of via een openbare bibliotheek.
De eerste commerciële e-readers kwamen op in de late jaren ’90. Toch nam de verkoop van zulke devices pas in de jaren ’00 een hoge vlucht, toen onder andere de Sony Reader, Amazon Kindle, Barnes & Noble Nook en Kobo eReader op de markt kwamen. De populariteit steeg toen tablets en smartphones steeds meer gemeengoed werden. Vandaag de dag worden eboeken verkocht door een groot aantal online aanbieders en internetbedrijven, zoals Amazon, Google en Apple.
Zowel professionele- als amateurauteurs schrijven eboeken, op het gebied van fictie en non-fictie. Bovendien gebruiken veel bedrijven eboeken als een vorm van content marketing. In deze context werken ebooks op een vergelijkbare manier als whitepapers en case studies: ze voorzien lezers van waardevolle informatie over hun specifieke vakgebied, over bedrijfsontwikkelingen of over producten, met als doel om merkbewustzijn en verkoop te genereren.
Op dit moment bestaat er een groot aantal ebook formats: PDF, EPUB, AZW, AZW3, KF8 en IBA. Deze kunnen gelezen worden op speciale e-readers, op computers, op tablets of op smartphones. Veel devices of software pakketten bieden aanvullende support aan zoals woordenboeken of audio support. Bij dat laatste wordt het boek voorgelezen, waarmee het eigenlijk een audioboek wordt.
De meeste commerciële boeken worden nu gepubliceerd in zowel print- als in ebookvorm. Hiervoor wordt hetzelfde digitale bestand gebruikt. Bij oudere boeken die werden gepubliceerd voordat eboeken mainstream werden, was het proces om ze om te zetten naar eboekvorm een stuk gecompliceerder. Sommige boeken werden zelfs handmatig omgezet naar een ebook, al is het nu gebruikelijker om dit proces te automatiseren via het scannen van het document.
Voordelen van ebooks
Vergeleken met traditionele geprinte boeken is het grootste voordeel van eboeken natuurlijk het besparen van ruimte. Eboeken hoeven immers niet te worden opgeslagen of neergezet in een boekenkast. De software op de meeste e-readers, smartphones, tablets en computers zorgt ervoor dat gebruikers duizenden boeken kunnen opslaan in een persoonlijke bibliotheek, waarbij de hoeveelheid beschikbare bestandsruimte op het device zelf de enige beperking vormt.
Het grote merendeel van e-readers biedt een brede reeks aan supportfuncties aan, hetgeen het makkelijker maakt om een ebook te lezen dan een geprint boek. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om eboeken ook in het donker of juist in de zon te lezen, text-to-speech software – handig voor dyslectische of slechtziende lezers – een zoekfunctie voor bepaalde woorden of zinnen en zelfs een woordenboek. Amazon meldt dat zo’n 85 procent van alle klanten woorden opzoekt tijdens het lezen.
De aanschafkosten van een e-reader liggen hoger dan bij een gewoon boek. Maar de eboeken zelf worden verkocht tegen een significant lagere prijs dan een geprint boek. Daar komt bij dat boeken die vóór 1923 zijn gepubliceerd beschouwd worden als openbaar bezit en daarom gratis beschikbaar zijn. En natuurlijk is een belangrijk voordeel het ontbreken van papier bij de creatie van een ebook, waar het milieu van profiteert.
Het gebruik van ebook readers betekent dat mensen in gezelschap discreter een bepaald boek kunnen lezen, zodat er geen schaamte of ongemakkelijkheid ontstaat. Deze vrijheid werd genoemd als een van de redenen van het grote succes achter de romantisch-erotische roman ‘Fifty Shades of Grey’. Ook de ebook verkoop van Adolf Hitler’s boek ‘Mein Kampf’ steeg enorm in sommige landen, mede door zijn historische relevantie.
Voor auteurs bieden ebooks een makkelijke, betaalbare manier om hun publicatie online te verspreiden via self-publishing in plaats van bij traditionele uitgevers. Schrijvers hebben ook de mogelijkheid om zelf fouten te corrigeren en daarna direct de geüpdatete versie te publiceren. Voor bedrijven kunnen ebooks een effectieve vorm van content marketing betekenen en veel bedrijven gebruiken ebooks voor lead generatie: er worden contactgegevens gevraagd voordat het bestand kan worden gedownload of ingezien.
Nadelen van ebooks
Ondanks de vele voordelen ebooks zijn er ook een aantal nadelen te bespeuren ten opzichte van geprinte boeken. Een voor de hand liggend nadeel is het ontbreken van een fysiek boek in de kast. Boeken zijn, nog meer dan andere vormen van media zoals muziek en film, vaak een gekoesterd bezit en mensen genieten ervan om boeken te verzamelen en ze te laten zien. Dat is met een ebook bibliotheek niet mogelijk.
Omdat eboeken niets anders zijn dan digitale bestanden, zijn ze gevoelig voor corruptie, per ongeluk verwijderen en schade. Bovendien kunnen ze makkelijk illegaal worden gedeeld, een groot nadeel voor de auteur. Sommige e-readers hebben altijd internettoegang nodig. Tot slot zijn er ook nog mogelijke privacy problemen, omdat e-reader providers doorgaans kunnen monitoren wat elke klant heeft gelezen of momenteel leest.
Conclusie
De ebook markt groeit hard, want boeklange digitale publicaties zijn makkelijk en goedkoop in productie, voordelig of zelfs gratis te verkrijgen en bieden veel extra voordelen aan lezers. De introductie van e-readers zoals de Amazon Kindle hielp om de verkoop van eboeken te verhogen na 2000. Vandaag de dag kunnen ebook bestanden zoals EPUB en PDF worden gelezen op een groot aantal devices inclusief smartphones, tablets en computers.
Voor auteurs bieden eboeken een grote kans om hun werk te publiceren zonder de tussenkomst van een traditionele uitgever. Voor bedrijven vormen eboeken een onderdeel van een bredere content marketing strategie. Boeken van vóór 1923 zijn gratis beschikbaar in ebook format, hetgeen klassieke romans en andere belangrijke of historisch waardevolle titels nieuw élan heeft gegeven en een nieuw lezerspubliek voor deze boeken heeft aangeboord.
Eboeken vormen een plezierig alternatief voor traditionele boeken. Elke goede e-reader (zoals de Kindle) geeft toegang tot duizenden titels – sommige gratis, sommige betaald – en biedt een prettige leeservaring.